بررسی 7 خطای فکری در افراد افسرده!

افراد افسرده دارای باور هایی هستند که این افکار همچون گردابی آن ها را به درون فضای سیاه خود می کشاند. افکار منفی در افراد افسرده بسیار فراگیر است و نسبتا جزئی از شخصیت آن ها به حساب می آید. طبق دیدگاه یک روانشناس خانواده درمانی باور های منفی و افسرده کننده؛ در سال های اولیه کودکی ایجاد شده اند و در بزرگسالی بر اثر مشکلات؛ فعال شده اند. یکی از شناخته شده ترین نظریه های افسردگی برای روانشناسی معروف؛ به نام آرون بک است. او می گوید افسردگی به علت سوگیری در پردازش اطلاعات بوجود می آید. طبق تحقیقات آرون بک؛ افراد افسرده غالبا دارای این سه طرحواره هستند: یک) درباره خودشان بد و منفی فکر می کنند ( مثلا می گویند من به درد هیچ کاری نمی خورم)؛ دو) آینده را تیره و تار میبینند (هیچ وقت به اون جایگاهی که میخوام نمی رسم)؛ سه) به آینده بدبینانه  نگاه می کنند ( دنیا جای ناامن و خطرناکی است)! در ادامه این مقاله قصد داریم تا به تحریف های شناختی که در افراد افسرده وجود دارد بپردازیم، اگر این موضوع برایتان جالب است لطفا به خواندن ادامه دهید.

یک) قضاوت شتابزده: یکی از ویژگی های افراد افسرده طبق نظر دکتر روانشناس این است که شتاب زده و بدون فکر؛ تصمیم گیری می کنند و به نتیجه می رسند. افراد افسرده اصولا بدون شواهد کافی، نتیجه گیری می کنند. برای مثال آقایی در یک جمع به این علت که با شخصی چشم در چشم شده؛ ممکن است فکر کند دارند او را مسخره می کنند!

دو) تفکر انتخابی: افراد افسرده؛ توانایی دیدن کل یک موضوع با هم را ندارند. بلکه فقط به یک قسمت از آن توجه می کنند. برای مثال در یک اداره به یک کارمند، بابت اشتباهی که انجام داده است تذکر داده می شود و او کاملا خود را زیر سوال می برد و به خود برچسب بی عرضه بودن می زند. در حالی که در بین اینهمه کاری که در طول روز انجام می دهد؛ فقط یک اشتباه جزئی داشته است.

سه) تعمیم بیش از حد: افراد افسرده براساس تنها یک اتفاق؛ حکم کلی می دهند. مثلا فردی که در اولین سخنرانی خود اضطراب زیادی را تجربه کرده است به این نتیجه می رسد که او بدرد این کار نمی خورد یا فردی که در درس روانشناسی بالینی نمره خوبی نگرفته است؛ فکر می کند که هیچ وقت نمی تواند یک روانشناس خوب شود. چنین تفکراتی انسان را از پیشرفت دور می کند؛ چرا که طبق نظر بهترین مشاور یکی از معیار های مهم رسیدن به موفقیت؛ پشتکار و تدوام است. اگر بخواهیم با هر شکستی به خود یک  لیبل ناتوان بودن بچسبانیم؛ پس چطور می خواهیم ادامه دهیم و در برابر سختی ها ایستادگی کنیم؟ باید آگاه باشیم که موفقیت برای افرادی است که با وجود شرایط سخت و دشوار به خود تکیه می کنند و به مسیر ادامه می دهند.

چهار) بزرگنمایی و کوچک نمایی: در این نوع سوگیری؛ فرد برای دیدن مسائل دو نوع طرز فکر را از خود نشان می دهد؛ یا مسائل را به شدت مهم می بیند یا مسائل را بی اهمیت و ناچیز می پندارد. بزرگنمایی کردن همان فاجعه آمیز دیدن مسائل است. برای مثال گوشی همراه؛ از دست خانمی بر روی زمین می افتد و یک خراش کوچک بر می دارد و او با بزرگنمایی کردن این موضوع؛ فکر می کند که دیگر گوشی قابل استفاده نیست و باید یک موبایل نو بخرد. افراد افسرده براساس نظر دکتر روانشناس اصولا با نکات منفی خود به خوبی آشنایی دارند و می توانند یک لیست بلند بالا از نقاط ضعف خود ارائه دهند؛ اما وقتی نوبت به نکات مثبت می رسد باید فکر کنند تا در مورد خود به یک نقطه قوت برسند.

پنج) تفکر سیاه و سفید: یک فرد افسرده اتفاقات را سیاه و سفید می بیند، یعنی یا یک اتفاق خوب است یا اینکه بد است و هیچ حد وسطی وجود ندارد. برای مثال فرد فکر می کنند یا باید یک کار را به بهترین نحو انجام دهند یا اینکه کلا آن را کنار بگذارند!

شش) مسئولیت پذیری بیش از حد: افراد افسرده؛ خود را مسئول اتفاقات بدی می دانند که برای خود یا اطرافیانشان اتفاق افتاده است. آن ها فکر می کنند که می توانستند یک جوری جلوی اتفاقات بد را بگیرند و خود را مدام سرزنش می کنند.  برای مثال آقایی می گوید؛ باید از قبل به دوستم می گفتم که از کدام مسیر بیاید، تقصیر من است که او مسیر را گم کرده است. در برابر چنین دیدگاهی باید گفت؛ چرا فکر می کنید تقصیر شماست؟ دوست شما می توانست از شما درخواست کند که مسیر را برای او توضیح دهید یا قبل از حرکت باید مسیر خود را چک می کرد و اگر سوالی داشت می پرسید! شما قرار نیست به جای دیگران فکر کنید و مسئولیت آن ها را به دوش بکشید.

هفت) شخصی سازی: افرادی که با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند اصولا مسائل را به خود می گیرند. برای مثال در یک جمع؛ فردی اخم می کند و فرد افسرده فکر می کند که او کاری کرده است که آن شخص عصبی است!

سخن پایانی:

اگر پس از خواندن این مقاله متوجه شده اید که شما یا یکی از نزدیکانتان درگیر چنین تفکراتی است؛ بهترین راه دیدن لیست مراکز روانشناسی ایران است تا بر اساس آن؛ یک مرکز روانشناسی مناسب پیدا کنید و جلسات درمان خود را آغاز کنید. یکی از بهترین مطب های روانشناسی در شهر تهران، کلینیک روانشناسی انتخاب نو است که با داشتن درمانگرانی کارآمد؛ آماده کمک و همراهی با شما عزیزان است.

نویسنده: محدثه بیاتی

تلفن : 22593216 – 22795735 

آدرس : قیطریه – بلوار کاوه جنوب – نرسیده به خیابان دولت – نبش کوچه اخلاقی غربی – پلاک 29 – طبقه3